Social Icons

Τρίτη 16 Απριλίου 2013

Τσάρλι Τσάπλιν: Ο αλητάκος που όλοι αγαπήσαμε.....





Eπιμέλεια: Χριστίνα Αλαμάνου

Το κοντό μουστάκι του, τα φαρδιά του παντελόνια, το χορευτικό μπαστούνι του, η μακριά ρεντικότα και το λουλούδι στη μπουτουνιέρα σφράγισε για πάντα τον πιο διάσημο αλητάκο  όλων των εποχών. Ήταν ο φτωχός που μαχόταν τον πλούσιο, ήταν ο τίμιος που πάλευε για τις αδικίες, ήταν ο αιώνια έφηβος  που ζούσε για να καρδιοχτυπά….


Ο Σαρλό έγινε η πρώτη παγκόσμια αναγνωρίσιμη φιγούρα του κινηματογράφου, κυρίως μέσω του χαρακτήρα που υποδυόταν ο Τσάρλι Τσάπλιν που γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 16 Απριλίου 1889 στο Γουόλγουορθ του Λονδίνου. 


Ο ίδιος όχι μόνο πρωταγωνιστούσε αλλά ήταν επίσης ο σεναριογράφος, σκηνοθέτης και συνθέτης της μουσικής των ταινιών του. Λόγω των αριστερών του πεποιθήσεων, έπεσε σε δυσμένεια από την αμερικανική κυβέρνηση (ήταν η εποχή του μακαρθισμού) και το 1952, ενώ ταξίδευε προς το Λονδίνο, του απαγορεύτηκε να επιστρέψει στην Αμερική. Έκτοτε έζησε στην Ελβετία με την τέταρτη γυναίκα του, Ούνα, και τα οχτώ -από τα έντεκα συνολικά- παιδιά του.
Πώς όμως εμπνεύστηκε ο Τσάρλι Τσάπλιν τον ήρωα του πεινασμένου αλήτη, που ενσάρκωσε για χρόνια στις ταινίες του; Αρκετά διαφωτιστική είναι η παρακάτω διήγηση:

[ ….Ένα Σάββατο, μετά το σχολείο, έφτασα σπίτι αλλά δε βρήκα κανέναν εκεί. Ο Σίντνεϊ, όπως συνήθως, έλειπε όλη τη μέρα παίζοντας μπάλα και η νοικοκυρά μου είπε ότι η Λουίζ και ο γιος της είχαν βγει από νωρίς το πρωί. Στην αρχή ένιωσα ανακούφιση, γιατί αυτό σήμαινε πως δε θα είχα να τρίβω πατώματα και να καθαρίζω μαχαίρια. Περίμενα μέχρι πολύ μετά την ώρα του μεσημεριανού, οπότε άρχισα να ανησυχώ. Ίσως να με είχαν εγκαταλείψει. Καθώς το απόγευμα περνούσε και χανόταν, άρχισαν να μου λείπουν. Τι είχε συμβεί; Το δωμάτιο έδειχνε αγριωπό και ανυπόφορο, τόσο άδειο, που με τρόμαζε. Άρχιζα κιόλας να πεινάω· έτσι κοίταξα στο κελάρι, αλλά δεν υπήρχε τίποτε. Δεν μπορούσα να αντέξω άλλο αυτή την αίσθηση του κενού, κι έτσι βγήκα έξω, έρημος, και πέρασα το απόγευμα τριγυρνώντας στα παζάρια που υπήρχαν ολόγυρα. Περιπλανήθηκα στη Λάμπεθ Γουόκ και στη Γάτα, κοιτάζοντας πεινασμένα στα παράθυρα των μαγειρείων τα προκλητικά, αχνιστά ψητά κοψίδια από χοιρινό και βοδινό και τις χρυσοκάστανες τηγανητές πατάτες πνιγμένες στη σάλτσα. Έπειτα, για ώρες παρακολούθησα τους διάφορους ψευτογιατρούς να πουλάν τα παρασκευάσματά τους. Αυτό μου τράβηξε την προσοχή και με καταπράυνε, και για λίγο ξέχασα τα χάλια και την πείνα μου.] [ΤΣΑΡΛΙ ΤΣΑμετάφραση: Σ. ΜαρκέτΠΛΙΝ “ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ”
ος, Εκδόσεις ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ
]



Οι γονείς του που χώρισαν νωρίς ήταν και  οι δύο από το χώρο της τέχνης, του έμαθαν από πολύ μικρή ηλικία την τέχνη του τραγουδιού και με τη δική τους ενθάρρυνση άρχισε να εμφανίζεται σε θιάσους από πολύ μικρή ηλικία.

Όταν πέθανε ο πατέρας του ο Τσάπλιν ήταν δέκα ετών και μητέρα έγκλειστη σε άσυλο ανιάτων ψυχικών νοσημάτων, βγήκε για πρώτη φορά στη σκηνή στην ηλικία των πέντε ετών, όταν ακόμα η μητέρα του δεν είχε εγκαταλείψει την καριέρα της, για να την αντικαταστήσει ένα βράδυ που ήταν άρρωστη, εκτελώντας με κωμικό τρόπο ένα τραγούδι-σουξέ μέσα σε καταιγισμό χειροκροτημάτων.

Η μητέρα του, γνωστή με το ψευδώνυμο Λίλι Χάρλι, ήταν τραγουδίστρια στο χώρο της κωμικής όπερας. Κατά τη διάρκεια της παράστασης «The Canteen» και λόγω μιας λαρυγγίτιδας, οι θαμώνες του θεάτρου την αποδοκίμασαν και την τραυμάτισαν πετώντας της αντικείμενα. Ήταν η πρώτη παράσταση του πεντάχρονου Τσάπλιν που ανέβηκε στη σκηνή για να τραγουδήσει το γνωστό τότε τραγούδι "Jack Jones".

Η παιδική ηλικία του Τσάρλι Τσάπλιν ήταν ιδιαίτερα δύσκολη κάτι που ανάγκασε αυτόν και τον ετεροθαλή του αδερφό να «μεγαλώσουν» πολύ γρήγορα και να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους. Οι γονείς του χώρισαν όταν ήταν τριών ετών. Ο πατέρας του ήταν αλκοολικός και πέθανε όταν ο Τσάπλιν ήταν δέκα ετών. Λίγο πιο πριν, η μητέρα του κλείστηκε σε άσυλο ανιάτων ψυχικών νοσημάτων.

Περιόδευσε για πρώτη φορά στην Αμερική με το θίασο του Φρεντ Κάρνο από το 1910 μέχρι το 1912. Μετά από πέντε μήνες στην Αγγλία, επέστρεψε στα πλαίσια μιας δεύτερης τουρνέ για να παραμείνει για σαράντα και πλέον χρόνια.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιοδείας γνωρίστηκε με τον Άρθουρ Στάνλεϋ Τζέφερσον που αργότερα θα γινόταν γνωστός ως Σταν «ο Λιγνός» Λόρεν από τις ταινίες «Χοντρός και Λιγνός». Ο Τσάπλιν και ο Λόρελ μοιράζονταν το ίδιο δωμάτιο σε μια εστία. Η δεύτερη περιοδεία του Τσάπλιν με το θίασο του Κάρνο Τρουπέ έτυχε της προσοχής του Μακ Σένετ και της Μέιμπελ Νόρμαντ που διεύθυναν τα στούντιο της Keystone Film Company. Ο Σένετ προσέλαβε τον Τσάπλιν για την ταινία «Making a Living» αλλά η «αναιμική» εμφάνιση του Τσάπλιν τον έριξαν αμέσως μετά θεώρησε ότι έκανε ένα μεγάλο λάθος. Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι η Νόρμαντ ήταν αυτή που έπεισε την Keystone Film Company για μια δεύτερη ευκαιρία.

Η συνεργασία με τη Νόρμαντ, αν και ταραχώδης, ήταν ιδιαίτερα αποδοτική. Μια γυναίκα σκηνοθέτης-συγγραφέας ήταν κάτι που ο Τσάπλιν δυσκολεύτηκε να καταπιεί. Τελικά οι διαφωνίες ξεπεράστηκαν, ο Τσάπλιν έκανε τις πρώτες του ταινίες και οι δύο τους έμειναν φίλοι για πολλά χρόνια μετά την περίοδο «Keystone». Στην περίοδο « Keystone» γεννήθηκε ο Σαρλό. 

Ο αλητάκος με το κωμικό παρουσιαστικό, τα φαρδιά ρούχα, το χαρακτηριστικό μουστάκι και τις υπερβολικές χειρονομίες κέρδισε το κινηματογραφικό κοινό και σκόρπισε άφθονο γέλιο σε δύσκολους καιρούς. Ο Τσάπλιν σιγά σιγά μετατράπηκε σε αστέρι αναλαμβάνοντας τη σκηνοθεσία και το μοντάζ των ταινιών του.
 

Ο Σαρλό που αγαπήσαμε λέγονταν Σαρλό μόνο στην Ευρώπη (Γαλλία, Ισπανία, Ανδόρα, Ελλάδα, Ρουμανία, Πορτογαλία και Τουρκία). Στη Λατινική Αμερική (Βραζιλία και Αργεντινή) ήταν ο Καρλίτος ενώ στη Γερμανία ήταν ο Παγαμπόντης. Ένας αγύρτης με τρόπους και αξιοπρέπεια τζέντλεμαν.

Έχοντας ήδη δημιουργήσει τη δική του εταιρεία ηθοποιών το 1916, ο Τσάπλιν υπέγραψε ένα συμβόλαιο 670 χιλιάδων δολαρίων με τη Mutual Film Corporation για την παραγωγή 12 ταινιών διπλής μπομπίνας. Η δεκαοχτάμηνη αυτή περίοδος είναι η κλασσική περίοδος του βωβού κινηματογράφου με σχεδόν κάθε ταινία να θεωρείται κλασσική: Easy Street, One AM, The Pawnshop και The Adventurer. Η Έντνα Πέρβιανς Purviance ήταν η βασική πρωταγωνίστρια στο πλευρό του Τσάπλιν.


Με την ολοκλήρωση του συμβολαίου το 1917, ο Τσάπλιν συμφώνησε με τη First National για οχτώ επιπλέον ταινίες. Έχοντας τον πλήρη καλλιτεχνικό έλεγχο και περισσότερο χρόνο στη διάθεση του, επικεντρώθηκε περισσότερο στην ποιότητα. Αν και η First National ζήτησε κωμωδίες μικρού μεγέθους ο Τσάπλιν παρέδωσε ταινίες μεγάλου μήκους όπως το Shoulder Arms (1918), The Pilgrim (1923) και το The Kid (Το Χαμίνι).

Ο Τσάπλιν ήταν γνωστός στους συνεργάτες του για την τελειομανία του. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του Gold Rush, η σκηνή που ο «Μοναχικός Χρυσοθήρας» τρώει τα κορδόνια του γυρίστηκε τόσες φορές που ο Τσάπλιν χρειάστηκε να πάει στο νοσοκομείο από υπερβολική πρόσληψη σακχάρου. Τα κορδόνια ήταν από γλυκόριζα.

Το 1919, ο Τσάπλιν έγινε συνιδρυτής της United Artists μαζί με τη Μαίρη Πίκφορντ, το Ντάγκλας Φέρμπανκς και το Ντέιβιντ Γκρίφιθ σε μια κίνηση των καλλιτεχνών να απαλλαγούν από τους περιορισμούς και τον έλεγχο των διανομέων και των χρηματοδοτών.

Αυτή η κίνηση εξασφάλισε την καλλιτεχνική του ανεξαρτησία και υπηρέτησε στο διοικητικό συμβούλιο της UA μέχρι τις αρχές του 1950. Υπό τη “σκέπη” της United Artists, o Τσάπλιν θα γυρίσει 9 ακόμα ταινίες από το 1923 έως το 1952.

Στα 1952 ο Τσάρλι Τσάπλιν συνοδευόμενος από την οικογένειά του αναχώρησε με το υπερωκεάνιο Κουίν Ελίζαμπεθ για την Αγγλία. Εκεί έμαθε πως του απαγόρευαν την επανείσοδό του στις ΗΠΑ . Τα πολιτικά μηνύματα των ταινιών του εμφανίζονται πιο έντονα στη δεκαετία του 1930 με κύριο θέμα αυτό της φτώχιας και της εξαθλίωσης όπως στους «Μοντέρνους Καιρούς».

Η πρώτη ταινία με διαλόγους είναι μια σάτιρα του Αδόλφου Χίτλερ και του Ναζισμού. Στο «Μεγάλο Δικτάτορα», του 1940, έπαιξε το ρόλο του Αντενόιντ Χίνκελ, δικτάτορα της Τομανίας εκφράζοντας τα αντιναζιστικά συναισθήματα του αμερικάνικου λαού ένα χρόνο πριν την είσοδο των Αμερικάνων στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Μπενζίνο Ναπαλόνι, δικτάτορας της Βακτηρίας, επίσης, είναι μια σάτιρα του Μπενίτο Μουσολίνι και του φασισμού.


Ο Β’ ΠΠ είναι η αρχή της πιο δύσκολης περιόδου για τον Τσάπλιν. Η συμπρωταγωνίστρια του Τζόαν Μπάρι καταφεύγει στη δικαιοσύνη για την πατρότητα ενός παιδιού που με εξετάσεις αίματος αποδεικνύεται ότι ο Τσάπλιν δεν είναι ο πατέρας. Το δικαστήριο, όμως, αποφασίζει υπέρ της Μπάρι αφού τα τεστ αίματος δεν συμπεριλαμβάνονταν τότε στα πειστήρια μιας δίκης. Η διαμάχη δίνει πρόσχημα για επιπλέον διώξεις.

Προς το τέλος του πολέμου, η άρνηση του να στηρίξει ανοιχτά την πολεμική προσπάθεια και δύο φιλοκομμουνιστικές (για τα αμερικάνικα δεδομένα) διαλέξεις τον έβαλαν στο στόχαστρο της δικαιοσύνης. Ο εισαγγελέας του απαγγέλει κατηγορίες σύμφωνα με το νόμο Μανν για σωματεμπορία, προαγωγή στην πορνεία και ανηθικότητα. Αν και αθωώνεται λίγα χρόνια αργότερα, η δίκη καταστρέφει για πάντα τη δημόσια του εικόνα.

Ο Τσάρλι Τσάπλιν επέστρεψε στην Αμερική για μία και μοναδική φορά, στα 1972, για να παραλάβει το τιμητικό Όσκαρ που του απένειμε η Ακαδημία του Χόλιγουντ.  Σ’ αυτή την τελετή ο Τσάρλι Τσάπλιν κέρδισε το μακρύτερο, στην ιστορία της Ακαδημίας, standing ovation, δηλαδή χειροκρότημα με όρθιους τους θεατές, που κράτησε συνολικά δώδεκα λεπτά.  

O Τσάρλι Τσάπλιν παντρεύτηκε τέσσερις φορές και απέκτησε 11 παιδιά, 8 εκ των οποίων με την τέταρτη γυναίκα του την Όνα Ο’ Νηλ, κόρη του Ευγένιου Ο’ Νηλ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: